"თქვენი ჟურნალის ფურცლებზე შარშან გამოვთქვი ჩემი გულისტკივილი, მაგრამ სამწუხაროდ, არავინ გამომეხმაურა. თქვენთან საუბრისას აღვნიშნე, რომ ექიმის დაუდევრობის გამო, ჩემი ვაჟი გარდაიცვალა და სამართალი ვერსად ვიპოვე. მეგონა, ვინმეს სინდისი შეაწუხებდა და დახმარებას აღმომიჩენდა ამ საქმეში, მაგრამ როგორც ჩანს, სხვისი ჭირი, ნამდვილად ღობეს ჩხირია..." - ქალბატონი მანანა როსტიაშვილი საგარეჯოდან დაგვიკავშირდა. ის ასევე ძალიან წუხს იმ პრობლემის გამო, რომელიც ქალბატონი მანანას თქმით, მთელი რაიონის სატკივარია და რის გამოც, საგარეჯოში და განსაკუთრებით - ამ რაიონის ოთხ სოფელში უცნაურად იმატა დაავადებული ადამიანების რაოდენობამ...
- ვარ მეორე ჯგუფის ინვალიდი: ფილტვებზე მაქვს პრობლემა და ასევე, დიაბეტი მაწუხებს. ინსულინზე დამოკიდებული გახლავართ, მაგრამ ვშრომობ. დაახლოებით სამი წლის წინ ტრაგედია შემემთხვა, შვილი გარდამეცვალა, რაშიც ექიმებს ვადანაშაულებდი, მაგრამ სამართალს ვერსად მივაღწიე.
მქონდა იმედი, რომ თქვენს ჟურნალში გამოქვეყნებულ ჩემს ინტერვიუს მაინც გამოეხმაურებოდა ვინმე და ისე, როგორც სხვების საქმეებით ინტერესდებიან, ჩემი ამბითაც დაინტერესდებოდა ვინმე ღვთისნიერი და სამართალის პოვნაში დამეხმარებოდა, მაგრამ ეტყობა, მხოლოდ იმათ ეხმარებიან, ვისაც პატრონი ჰყავს მთავრობაში, თორემ ჩემნაირების ბედი ამ ქვეყანაში არავის ადარდებს. გულთან არავინ მიიტანა ჩემი სატკივარი. აბა, დედისთვის შვილის სიკვდილზე საზარელი რაღა უნდა იყოს? ჰოდა, ხომ შეიძლებოდა, ვინმეს ერთი ზარი მაინც შემოეშვა ჩემს გასამხნევებლად. არადა, ხშირად მესმის: ძაღლი მოკლა ვიღაც კაცმაო და ატყდება ერთი ამბავი, ითხოვენ ცხოველის მკვლელის დასჯას. გული მწყდება: მე შვილი მომიკლეს და ამით არავინ დაინტერესებულა. ჰოდა, რა გამოდის, ამ ქვეყანაში ადამიანის სიცოცხლეს ჩალის ფასი აქვს? ცხოველი უფრო მეტად დაფასებულია? გასაგებია, არც ცხოველი იმსახურებს ცუდ მოპყრობას, მაგრამ როცა ადამიანს, ხალხნო, ადამიანს ექცევიან გულგრილად, ამაზე გაჩუმება შეიძლება?!.
სხვათა შორის, ჩემი შვილი 34 წლის გარდაიცვალა. მას წინ ჰქონდა ცხოვრება. შეიძლებოდა, ბევრი კეთილი საქმე ეკეთებინა, მაგრამ არ დასცალდა. მასაც უყვარდა სიცოცხლე და ცხოველებიც. სხვათა შორის, ჰყავდა საქონელი, რომელსაც ადამიანის ენას ასწავლიდა. ძაღლიც ჰყავდა, რომელიც საოცრად მოვლილი და კარგად შენახული იყო. როცა ჩემი ვაჟი გარდაიცვალა, ეს საწყალი ძაღლი ადგილს ვერ პოულობდა, დასაფლავების მერე კი ყველგან ეძებდა. იმდენად შემაწუხებელი იყო ჩემთვის ამის ყურება, რომ ავდექი და ერთ კეთილ ადამიანს მივეცი, დღესაც ის უვლის. აი, ასეთი იყო ჩემი შვილი - ჰუმანური ადამიანი.
- ექიმებს ადანაშაულებთ, რომ არასწორი დიაგნოზი დასვეს, არა?
- დიახ, არასწორი დიაგნოზისა და მკურნალობის გამო დავკარგე ჩემი ვაჟი... ზუსტად ვიცი, ექიმების დაუდევრობას შეეწირა. ქვეყანა ლამის გადავატრიალე ამ ამბის გამო. ბევრი ადამიანი შევაწუხე თხოვნით, ამ საკითხის გამოძიება რომ დაეწყოთ, მაგრამ ვიმეორებ, სამართალს ვერსად მივაგენი.
დაახლოებით ერთი წლის წინ მოცემულ ინტერვიუში, ქალბატონი მანანა გვიყვებოდა:
"34 წლის ბიჭი იყო, აბსოლუტურად ჯანმრთელი. მაღალი სიცხეც კი არასდროს ჰქონია, ფრჩხილი არ სტკენია, ისე გავზარდე. ბოლო პერიოდში, დაახლოებით ერთი კვირის განმავლობაში იძახდა, წელი მტკივაო. ახალგაზრდა კაცი იყო და ეგონა, ტკივილი მალე გაუვლიდა, ექიმთან არ გამომყვა. მერე გაუსაძლისად ასტკივდა და "სასწრაფომ" წაიყვანა. საავადმყოფოში ექიმებმა გვითხრეს, - ფილტვების ანთება აქვსო. სინამდვილეში, ანთება კი არა, ფილტვებში სიმსივნე ჰქონია და ესეც ვერ დაადგინეს. ნემსით სითხის ამოღება რომ დაიწყეს, ფილტვი გასკდა. აბა, როგორ შეიძლებოდა მისთვის ხელის ხლება? ჰოდა, ჩემი შვილი სისხლისგან დაიცალა; სამი თუ ოთხი სამედიცინო ჯამი გამოიტანეს სისხლით სავსე, მერე კი მომახარეს, - ტკივილი აღარ აქვსო. არადა, რა მქონდა სასიხარულო? როცა სუნთქვა გაურთულდა, ამის მერე იკადრეს და გამოიძახეს ქირურგი, რომელსაც ვითომ ოპერაცია უნდა გაეკეთებინა. წარმოგიდგენიათ, ფილტვების ექიმი, პულმოლოგი არ ჰყავდათ და არც გამოიძახეს. თვითონ გადაწყვიტეს რაღაცები და ნახევარ დღეში შვილი დამიღუპეს. ჩაწერეს, თითქოს ციროზი ჰქონდა. აბა, სად ფილტვების დაავადება და სად ციროზი? იცოდნენ, რომ დალევა უყვარდა და ამიტომ. არადა, ახალგაზრდების 95 პროცენტი ეძალება ალკოჰოლს და ზოგი ნარკოტიკსაც იღებს, ამის გამო უნდა მოვკლათ? ციროზიო, გესმით? იქვე კი უწერიათ, რომ ღვიძლი ნორმაშია. როგორ შეიძლება, ღვიძლი ნორმაში იყოს და ასეთი დაავადება გქონდეს? ეს ამბავი ჯანდაცვის სამინისტროშიც გავასაჩივრე, ტელევიზიებმაც მოამზადეს სიუჟეტი, მაგრამ დამნაშავეები დაუსჯელი დარჩნენ. ელემენტარულად, ექიმისთვის გაფრთხილება რომ მიეცათ, ესეც კი არ გააკეთეს. რას ეძებო? - მეკითხებოდნენ. - შვილი აღარ გამიცოცხლდება, მაგრამ დღეს ჩემი ვაჟი გააუბედურეს და ხვალ სხვას რომ არ დამართონ იგივე, ამისთვის ვიბრძვი-მეთქი. ტელეჟურნალისტებთანაც, ამ ყველაფერზე ხმამაღლა ვილაპარაკე და სწორედ ამის მერე გამოჩნდა უამრავი ადამიანი, ვისაც თურმე, მსგავსი პრობლემა შეჰქმნია... ჯანდაცვის მინისტრთან მინდოდა შეხვედრა და არ შემიშვეს. ჩემს განცხადებაზე კი ასეთი პასუხი მომივიდა: ნაწილობრივ სწორად არის დიაგნოზი დასმულიო. არ ვიცი, ნაწილობრივ სწორად დასმული დიაგნოზი რას ნიშნავს და თქვენ თუ იცით, გამარკვიეთ, ბატონო. ლაპარაკია 34 წლის ახალგაზრდაზე, რომელსაც ცხოვრება წინ ჰქონდა და ნაწილობრივ სწორად რომ ჰქონდა დიაგნოზი დასმული, ამით უნდა დავიმშვიდო თავი?.. მოწადინებული ვიყავი, ადვოკატიც ავიყვანე, მაგრამ მერე ყველაფერი გაართულეს. მითხრეს, გვამის ექსჰუმაციაა საჭიროო, ამას კი ნამდვილად ვერ გავაკეთებდი. ისედაც ცხადი იყო ყველაფერი. გარდაცვლილის ისტორია შეცვალეს, მაგრამ დიაგნოზსა და გარდაცვალების მიზეზს შორის დიდი რომ იყო ცდომილება, ამის გამოც შეიძლებოდა ექიმისთვის გაფრთხილება მიეცათ... ეს არ აწყობდათ. საწყალ და ღარიბ ხალხზე არავინ ზრუნავს, ფულიანები კიდევ, მოგეხსენებათ, ქართველ ექიმებთან ვიზიტსაც არ კადრულობენ, ოჯახის წევრები სამკურნალოდ საზღვარგარეთ მიჰყავთ. სიკვდილმა გარჩევა არ იცის, მდიდარსა და ღარიბს არ არჩევსო, - ამბობდნენ ძველად, მაგრამ ახლა სხვა რეალობაა! ზუსტადაც, რომ სიმდიდრეშია დიდხანს ცხოვრების გარანტია. თუ ფული არ გაქვს, ყველა გზა მოჭრილია, აუცილებლად დაიღუპები..."
- ახლა ძალიან ცუდად ვარ, მაგრამ მაინც, ძველებურად ვწვალობ და მაღაზიაში ვმუშაობ. მოგეხსენებათ, შვილის გარდაცვალების შემდეგ ძალიან ცუდად ვიყავი. ხელებში ჩამაკვდა ბავშვი და მას მერე ვერ ვიტანდი ხალხს, დეპრესია დამემართა, ფსიქიატრის მიერ დანიშნულ წამლებსაც კი ვიღებდი. სამუშაოდ გამომიყვანა ოჯახმა იმისთვის, რომ გადავერჩინე... ვშრომობ იმისთვის, რომ ხალხში გამოვიდე და გამუდმებით ჩემს პრობლემებზე არ ვიფიქრო. თან, მატერიალურად გვიჭირს და ოჯახს ვეხმარები.
ამონარიდი ძველი ინტერვიუდან:
"- ქალბატონო მანანა, სხვა შვილები გყავთ?
- კი, ერთი ქალიშვილი და ერთიც - შვილიშვილი. ისინი ჩემთან ცხოვრობენ. ვწვალობთ ყველა ერთად, ვმუშაობთ. ღვთის მადლით, შრომა არ გვეზარება, მაგრამ მაინც არ გვაქვს ცხოვრების ხალისი. ყველაფერი წამლებში მიგვდის. ჰაერიდან არაფერი მივიღია, ყველაფერი ალალი შრომით შევიძინეთ. წარმოიდგინეთ, მე და ჩემს მეუღლეს მამაპაპისეულიც არაფერი შეგვხვედრია. ყველანაირ შრომას ვეჯაჯგურებოდით, რომ შვილებისთვის არაფერი მოგვეკლო. სხვისთვის არაფერი წაგვირთმევია და მაინც ასე დამჩაგრა ბედმა. იშრომეთო, რომ გვიყიჟინებენ, ვშრომობთ, აბა, რას ვაკეთებთ? ვინმე რამეს გვაძლევს უსაქმურობაში? ვმუშაობთ დღედაღამ, მაგრამ უზრუნველყოფილი ცხოვრება მაინც არ გვაქვს. სიმდიდრისკენ არ მივისწრაფვი, მინდა წამალი მქონდეს და შიმშილით არ მოვკვდე..."
- საგარეჯოში ყველაფერი ჩაკვდა. არ ვიცი, ეს მთავრობას დავაბრალო თუ თავად ხალხს, მაგრამ ფაქტი ერთია, ადამიანებს ძალიან უჭირთ, ფული არ აქვთ და ვაჭრობასაც მცირე შემოსავალი მოაქვს. არაფერი კეთდება ხალხის საკეთილდღეოდ.
- ამბობენ, მას მერე, რაც "ოცნება" მოვიდა ქვეყნის სათავეში, სოფელი გაძლიერდაო. თქვენ კი ამბობთ, რომ საგარეჯოში წინსვლას ვერ ხედავთ...
- რა ვქნა, ტყუილს ვერ ვიტყვი. ჩემ გარშემო არავინ გამდიდრებულა. ჩამოდით და თავად ნახეთ, ხალხი როგორ ცხოვრობს. ისეთ მდგომარეობაში არიან, შეგეცოდებათ. არ ვიცი, ვინ სად და რით დაეხმარა გლეხებს, მაგრამ ჩემ გარშემო ყველას საშინლად უჭირს თავის გატანა, ოჯახის რჩენა.
ზოგიერთები ამბობენ, გლეხებს მუშაობა ეზარებათო. მოდით, ნახეთ, ხალხი მიწას როგორ ამუშავებს, რამდენ ოფლს ღვრის და შეეჯიბრეთ მათ შრომაში. მათი შემხედვარე გაკვირვებას ვერ დაფარავთ, - საიდან აქვთ ამდენი ენერგიაო? გლეხები მიწასაც ამუშავებენ და თან, ცდილობენ, სხვა საქმესაც მოეკიდონ. უშრომელად არაფერი მოსდით და ფული მაინც არ აქვთ. ვიცი, ამქვეყნად ზარმაცი ადამიანი ყოველთვის იყო და ერთის გამო ყველა არ უნდა გასვარო. თუმცა, ისიც უნდა ვთქვა, რომ ზოგჯერ ბეჯითიც გაზარმაცდება და გულს აიცრუებს, თუ მის მოწადინებას შედეგი არ ექნება...

- თქვენ მომწერეთ, რომ საგარეჯოში დაავადებული ადამიანების რიცხვმა საგრძნობლად იმატა დაბინძურებული ჰაერის გამო...
- აი, ამაზე მინდა ვისაუბრო! სულ მესმის, ქალაქი დაბინძურებულიაო, რაიონებში რა ხდება, ეს არავის ადარდებს. დაახლოებით 7-8 წლის წინ აქ ამოიფრქვა ნავთობი და 3-4 სოფლის ტერიტორია დაბინძურდა. იმ წუთში ვითომ დაგვეხმარა სახელმწიფო და გაასუფთავეს ტერიტორია, მაგრამ მერე გაყიდეს ის ადგილი და ხელები დაიბანეს, მოსახლეობის ბედი ჰაერში გამოკიდეს. ჰაერი დაბინძურდა, ნავთობის ნარჩენები მიწაში ჩაიღვარა, რაც დიდ ზიანს აყენებს მოსახლეობას. კატასტროფულად იმატა სიმსივნითა და შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულთა რიცხვმა. კანის ათასნაირმა, უცნაურმა დაავადებებმაც იჩინა თავი.
იმდენი უცნაური ავადმყოფობა გაჩნდა, გაგიჟდებით. პატარა ბავშვებსაც კი დიაბეტი აქვთ. მახსოვს, სოფელ პატარძეულიდან ისეთი ლამაზი ხალხი გადმოდიოდა, გესიამოვნებოდათ მათი დანახვა, ახლა კი განადგურებულია ხალხი. პატარა ბავშვებიც კი მოჰყავთ სოფლებიდან დაავადებული. ეს ბავშვები გაწამებულები არიან, ინსულინზე დამოკიდებულები. მე ჯანდაბას, მაგრამ ბავშვები, მომავალი თაობა? ისე გამოდის, რომ რამდენიმე წელიწადში დავიხოცებით. ამაზე არავინ ფიქრობს, არავინ გვიდგას მხარში, არავინ მოსულა სიტუაციის გასაკონტროლებლად.
- რაიონის გამგეობა რას აკეთებს მოსახლეობის დასახმარებლად?
- როცა "ქართული ოცნება" მოვიდა ხელისუფლებაში, ქალბატონი თინა ხიდაშელი იყო ჩვენი დეპუტატი და დაგვპირდა, რომ ამ საქმეში მხარში დაგვიდგებოდა, მაგრამ ახლოსაც არ გაგვეკარა. სასამართლოში გვატარეს წლების მანძილზე, მერე გვითხრეს, ტყუილად წვალობთ, საქმე დაიხურაო. ვერაფერს გავხდით, რადგან ძალაუფლება სხვების ხელშია. ერთ-ერთმა კომპანიამ შეისყიდა უფლება იმ ადგილზე მუშაობის, სადაც ნავთობი ამოიფრქვა, სახელმწიფო მოხელეებმა ამაში ფული აიღეს და მოსახლეობას ვინ რას დაეკითხებოდა? კომპენსაცია მაინც მოეცათ, მაგრამ თქვენც არ მომიკვდეთ! ჩვენ პატარა ხალხი ვართ და ხმის ამოღებაც არ შეგვიძლია. მარტო მე იმდენ წამალს ვყიდულობ თვეში, რომ ოჯახი ვალებში ჩავაგდე... ყველაზე ცუდი დღეშია სოფლები: პატარძეული, წყაროსთავი, ნინოწმინდა, გაღმაუბანი.
გასაგებია, რომ ამ ქვეყანაში თბილისის პრობლემების მოგვარებაა პრიორიტეტული, მაგრამ რაიონებში მცხოვრებმა ადამიანებმაც რა დავაშავეთ, ჩვენი დრო როდის დადგება? რაღაცით მაინც დაგვეხმარონ, რომ ჩვენც ვიგრძნოთ, მზრუნველი მთავრობის ხელი. სხვათა შორის, ჩემი შვილის ავადმყოფობასაც, რომელიც ფილტვის სიმსივნით გარდაიცვალა, ამ ნავთობის ამოხეთქას ვაბრალებ. თუ ჩემს სიტყვებში ეჭვი გეპარებათ, ჩამობრძანდეთ და ამ რაიონში ბევრ დაავადებულს იპოვით.
მინდა, ვინმემ ეს ამბავი მაინც მიიტანოს გულთან და მოგვხედოს, ან წამალი მაინც მოგვცენ შეღავათიან ფასად, ან ექიმი იყოს ხელმისაწვდომი. ყველაფერი საშინლად გაძვირებულია...
რა დაემართა მთავრობას? იმიტომ ავირჩიეთ ესენი, რომ სიტუაცია კარგისკენ შემობრუნებულიყო, მაგრამ არაფერი ხდება სასიკეთო, პირიქით - უარესობისკენ მივდივართ. მთავრობასა და ხალხს შორის თითქოს, დიდი უფსკრული გაჩნდა. ვერ გვხედავენ და არც აინტერესებთ, რა გვიჭირს, რა გვჭირდება. ხომ გვყავს პარლამენტში რაიონის რჩეული, ჰოდა, რა მოხდება, იმ დალოცვილმა თვეში ერთხელ მაინც დაიაროს სოფლები, დაგველაპარაკოს, გაიგოს ჩვენი ლხინი და ჭირი, მაგრამ სად სცალიათ? - თვალს ვადევნებ საპარლამენტო სესიებს და მუდამ ბავშვებივით ჩხუბობენ, კინკლაობენ. აი, ამას ვუყურებ ყოველდღე. რა აჩხუბებთ, რას ვერ იყოფენ? ხალხი რომ აღარ ახსოვთ იმას? მე რომ მკითხო, ამხელა პარლამენტი სულაც არ არის საჭირო. ეს პოზიცია-ოპოზიცია მუდამ კონფლიქტში არიან და მათი ყურებით დაგვაწყდა ხალხს ნერვები. ამ ქვეყნის მოქალაქეები ტყუილად გვქვია, არავინ არაფერს გვეკითხება მანამ, ვიდრე არჩევნები არ მოუკაკუნებთ კარზე.
- არჩევნების დროს გახსენებაში რას გულისხმობთ?
- ყველგან ასეა: არჩევნების დროს ახსენდებათ, რომ რაიონებშიც ცხოვრობს ხალხი, მოდიან, გელაპარაკებიან, გისმენენ. კეთილი ინებონ, კარგი საქმე გააკეთონ და მათი მოსვლა სულაც არ არის საჭირო, ისედაც დავუჭერ მხარს, მაგრამ აწი უნდა დამანახვონ საქმე, მხოლოდ სიტყვები არ უნდა მომაყარონ. სხვების მსგავსად, მეც მეგონა, "ქართული ოცნება" სასიკეთოდ შემოატრიალებდა სიტუაციას, მაგრამ იმედი დავკარგე. ბოლოს და ბოლოს, შვილი ექიმების ხელში დამეღუპა, მაგრამ ვერაფერი გავაკეთე ვერც მის გადასარჩენად და ვერც იმდენი მოვახერხე, რომ დამნაშავეს პასუხი ეგო, როგორმე დასჯილიყო, თუნდაც იმიტომ, რომ სხვა ადამიანი მაინც არ მოხვედრილიყო მის ხელში. დიახ, ამ ქვეყანაში სამართალი ვერ ვიპოვე და ხელი ჩავიქნიე. ახლა ის მაინც მინდა ვიგრძნო, რომ ადამიანურობა არ დაგვიკარგავს ქართველებს. იმედია, მომავალ თაობას მაინც გამოუჩნდება პატრონი, გონიერი და ადამიანური ჩინოვნიკის სახით.
P.s. "გზა" გაძლევთ შანსს, თქვენც გახდეთ ჩვენი რესპონდენტი! თუ ფიქრობთ, რომ სხვებისგან რაიმეთი გამოირჩევით ან საკუთარი საინტერესო თავგადასავლის მოყოლა გსურთ, თუ სურვილი გაქვთ ვინმეს სიყვარულში გამოუტყდეთ ან სულაც, სოციალურ პრობლემებზე საკუთარი აზრი დააფიქსიროთ, მაშინ მოგვწერეთ ტელეფონის ნომერზე: 5(58) 25.60.81 ან მეილზე: lika.qajaia@gmail.com
ლიკა ქაჯაია