ამ ზაფხულს, სულის შემხუთავ სიცხეს დიდი რისკის ფასად დავაღწიე თავი
"ჩემი საყვარელი ჟურნალის - "გზის" რედაქციავ! დიდი იმედი მაქვს თქვენი კაცთმოყვარეობისა და კეთილშობილების. გთხოვთ, მომცეთ ამ წერილის დაბეჭდვის საშუალება, რათა კიდევ ერთხელ მივეფერო იმ ადამიანებს, რომლებიც ჩვენი სოფლების სადარაჯოზე დგანან. მინდა, მათ გულების სითბო შევუქო და გამძლეობა ვუსურვო, მთავრობას კი მოვუწოდო, რაიმე სასწრაფოდ მოიმოქმედონ ამ ადამიანებისთვის სტიმულის მისაცემად, რომ მათაც არ დატოვონ რაიონი", - მოგვწერა ქალბატონმა ლეილა კაკაბაძემ, რომელსაც ბევრის მსგავსად, გული შესტკივა სოფელში მიტოვებული სახლების გამო... მისი წერილის სტილი დაცულია.
სოფელში დანახული სიცოცხლის სხივი და შემზარავი მიტოვებული სახლები
"ამ ზაფხულს, სულის შემხუთავ სიცხეს დიდი რისკის ფასად დავაღწიე თავი. სახლიდან წასვლის დროს ჩემს სალოცავ კუთხესთან დავდექი და ხატებს გულით შევთხოვე, მშვიდობით დამაბრუნეთ ჩემი სახლის ჭერქვეშ და აქ მომთხოვეთ პასუხი ჩემი ცოდვა-მადლიანი სიცოცხლის გამო-მეთქი. მერე კი შვილებთან ერთად, იმერეთისკენ, სამტრედიის რაიონის ერთ-ერთი ულამაზესი სოფლის - ნაბაკევისაკენ ავიღეთ გეზი. ეს სოფელი ჩემი შვილების მამულეთია. აქ, ამ ლამაზი იმერული ცის ქვეშ გაატარეს მათ ბავშვობა, თავიანთი უსაყვარლესი ბებია-ბაბუის გარემოცვაში. ამ სოფლის თითოეული ხე, ქვა და ბალახიც იმ სულკურთხეულ საყვარელ ბებიასა და ბაბუას აგონებთ, რომელთა სიყვარული, სითბო და სათნოება დღესაც თან სდევთ. მე კი, უკვე თვითონ ბებიას, სხვა რა დამრჩენია, გარდა იმისა, რომ მათ სახელზე დანთებულ სანთელთან მდგარმა, შენდობა და მადლობა არ შევუთვალო ამ ორ კეთილშობილ წინაპართა სულს, რომლებმაც უზღვავი ამაგის ხარჯზე, ასე შეაყვარეს ჩემს შვილებს ეს სოფელი და და იმერეთის ლამაზი ცა.
ერთ დროს სიცოცხლე დუღდა ამ კოპწია სოფელში. მჭიდროდ დასახლებულ ჩვენს უბანში ხალხმრავლობა, სითბო და სიყვარული მეფობდა. საღამოს, როცა საოჯახო საქმეები მოთავდებოდა: დაპურდებოდა შინაური ფრინველი, მოიწველებოდა ჭიშკარს მომდგარი აბღავლებული ძროხები, ამოიყვანდნენ ყველს და ნაშრომ-ნაჯაფი ხალხი ვახშამსაც მიირთმევდა, მერე იწყებოდა იმერული საღამოების სიამით სავსე დროება. რომელიმე ეზოს ჭიშკართან იკრიბებოდნენ ლამაზად ჩაცმული, დავარცხნილი მეზობლები და იყო ერთი სიცილ-ხორხოცი. ბოლოს, ახალგაზრდები შემორჩებოდნენ ხოლმე და გვიან ღამემდე ისმოდა მათი სიცილისა და სიმღერის ხმა.
სამწუხაროა, რომ დღეს ეს სოფელი ფაქტობრივად, აღარ არის. ირგვლივ საშინელი სიცარიელე და აკივლებული, სულის შემძვრელი სიჩUმეა. ჩვენი უბანი გაჩუმებული, გაყუჩებული შემოგვეგება. ღმერთმა დალოცოს იქ დარჩენილი ათიოდე მოსახლე! აი, სიბნელეში მკრთალად გამოჩნდა ხაჟალიების სახლიდან სინათლის სხივი. წელში ოთხად მოხრილი ოჯახის დიასახლისი, ქალბატონი ნინელი თავისი სახლის კიბეზე ძლივს მიადგამს ფეხს. მის ოჯახს ალამაზებს სიცოცხლით სავსე რძლის, ქეთინოს საქმიანობა, რომლის მეუღლე გაუსაძლისი ცხოვრების პირობებს ეზოდან გაუყვანია და სამუშაოს საძებნელად, სხვა ქალაქში წასულა. მათი სახლის მოპირდაპირედაც ანთია სიცოცხლის მაუწყებელი სინათლის სხივი. აქ, თავის წლოვანებასთან შედარებით შეუდარებლად ლამაზი და სიცოცხლით სავსე ქალბატონი ზოიას საცხოვრისია. სინათლის სხივი ჩამქრალა და უსიცოცხლოდ გამოიყურება შენგელიების სახლი; მათ გვერდით მდებარე ეზოც აბალახებულა, იქაც არავინ ცხოვრობს.
წყალდამშრალ თხრილგამოღმა ლამაზ ნამდვილ იმერულ ოდაში 80 წელს მიტანებული, ხალისიანი, მშრომელი ზაირა აცოცხლებს კარ-მიდამოს. აი, შემდეგ კი ისევ საშინელი სიბნელე და სიცარიელეა, მიტოვებულია ქალბატონი ნადიას სამოსახლო. ბალახს დაუფარავს ჩვენი მოკეთეების, ისევ შენგელიების ეზო; გაჭირვებას დაუნგრევია ის ულამაზესი სახლი, რომლის ჭერქვეშაც ერთ დროს დუღდა სიცოცხლე. ამ ეზოში მაგიდას 15 სულზე ნაკლები არ ეჯდა. ჩვენი დიდი ბაბუა და ბებია სიხარულისგან ტიროდნენ, თავიანთი შთამომავლების შემყურე. მათ ას წელზე ცოტა მეტი იცხოვრეს და თავიანთი სიკეთე, სიყვარული და კაცთმოყვარეობა დაგვიტოვეს საუკუნე საჩUქრად. დღეს კი მათი ეზო და კარ-მიდამოც გაჩანაგებულია. ჩამკვდარა სიცოცხლე მარუსია ბებიას ულამაზეს ეზოში...
დანგრეულა და ბალახს დაუფარავს ვანო სტურუას სახლ-მუზეუმის ეზოც. ეს სახლ-მუზეუმი ჩვენი ქვეყნის საამაყო, მსოფლიოში სახელგანთქმული რობერტ სტურუას წინაპართა ფუძეა. ამ ფუძეზე, ულამაზეს ეზოში ბევრი საღამო გაუტარებიათ ჩვენი ქვეყნის საამაყო საზოგადოების წევრებს. დღეს წინაპართა დაფასება, მათი ღვაწლის გახსენება აღარავის სჭირდება, თორემ რომ არა დავიწყების ბურუსი, ვითომ რა დაშავდებოდა, რომ ეს სახლ-მუზეუმი მათი სახელოვანი შთამომავლების დაფასების გამო მაინც შემოენახათ და ასე არ გაეცამტვერებინათ ის კოპწია იმერული ოდა და ულამაზესი ეზო?!
ამ საშინელ სიბნელესა და გაპარტახებულ კარ-მიდამოებს შორის, ზღაპრული შრომის საფასურად, ალალი, მშრომელი მარჯვენის წყალობით, კოპწია და განათებული ბატონი ელგუჯას სახლი ოცნების სამყაროსავით გამოიყურება. მეორე ქუჩაზე კი ახალგაზრდა 4 ოჯახს მხარი-მხარს შეუდგამს და თავიანთი ეზოებისთვის გამრჯე ხელი დაუტყვიათ. ეს ოთხი ოჯახი: ორი შენგელიების და ორიც - სტურუების საძMმო სახლებია. ამ ოჯახის დიასახლისები ნამდვილი დედმამიშვილებივით, ჭირსა თუ ლხინში ერთურთს მხარში უდგანან...
საღამოს, გვიან ჩასულებს, ჩვენი ხეხილით დაჩრდილული ეზო სიჩუმით შემოგვეგება. დიდი ნაძვის ხის ქვეშ გვიანობამდე ვისხედით და წარსული მოგონებები გვეხვია თავს.
გათენდა. დილით საოცარი სითბო და სიყვარული დაიფრქვა ჩვენს ეზოშიც, რადგან იქაურობა სოფელში დარჩენილი მეზობლებით გაივსო. სოფელმა თავისი სითბოთი და სიყვარულით თავბრუ დაგვახვია. ტყუილად არ არის ნათქვამი, სოფელი თბილიაო. ამ სითბომ ის გაუსაძლისი სიცხეც დაგვავიწყა, რომელიც სულს გვიხუთავდა და ერთმანეთს ლამაზი წუთები ვაჩუქეთ. ყოველი დღე მეზობლების მონახულებით ლამაზდებოდა. მათი სითბო იფრქვეოდა ჩვენს ეზოში. მათი ყოველდღიური ყოფა ჩვენ ცოტათი შევცვალეთ და მათ ჩვენი ცხოვრების თოთხმეტი დღე სითბოთი და ხალისით აავსეს.
თითოეულ ოჯახს აუტანელი ტკივილი აწუხებს. მათი ნაშრომ-ნაჯაფი, გარდა გვალვისა, იმ საშინელი მწერების შემოსევამაც მოსპო, რომელზეც დიდი ხანია, მხოლოდ ვლაპარაკობთ. მიწაზე ყრია დიდი ოდენობით თხილი, რომელიც ისეა დაზიანებული, რომ ერთი კილოდან 3-4 ცალს თუ ამოარჩევ. ერთი კილოგრამი თხილის ფასი კი თურმე, ორმოცდაათ თეთრამდეა. ამ საშინელი მწერების შემოსევამ ხალხს ნაშრომი გაუფუჭა, ახლა სიმინდის ყანებს შესეულნი, ტაროს ანადგურებენ. ხეზე ხილს ვერ მოწყვეტ, ბაღჩაში - კიტრსა და პომიდორს. ეს საშინელი მწერები ჯგუფ-ჯგუფად ახვევია ყველაფერს. თითოეული ადამიანის თვალებში განუზომელი სევდაა. საშინელი შრომის ფასად მოწეულ მოსავალს ეს საშინელი ფაროსნები ანადგურებენ. ამ სიკეთესთან ერთად, დაზამთრების დროს, ეს საშინელი მწერი დაუპატიჟებელი სტუმარივით ახლა ადამიანთა სახლებში იბუდებს.
ნუთუ, არავის გადარდებთ დასავლეთ საქართველოს ეს საშინელი ტკივილი და დაავადება? ნუთუ, არ არსებობს რაიმე საშუალება, რომ შეიწამლოს სოფლები და როგორმე გადაშენდეს ეს საშინელება? მაგრამ აბა, ვის გცალიათ, კარზე არჩევნები მოგვდგომია და... ახლა ადგილობრივი მმართველობის, ხვალ - საპრეზიდენტო, ზეგ საპარლამენტო არჩევნები გველის და ხომ უნდა გასცეთ უამრავი ცრუდაპირება! დიახ, მოკლათდით თბილ სავარძლებში და მოიწყვეთ საკუთარი ოჯახები. ყალბი სიტყვებით დაახვიეთ თავბრუ ადამიანებს; ივიშვიშეთ, რომ სოფლები იცლება ხალხისგან, ნადგურდება ის ულამაზესი რაიონები, რომლებსაც კაცმა არ იცის, საიდან შეესია ეს ჭიაღუები და მატლები. არც არსაიდან რომ არ ჩანს მზრუნველი ხელი და გული? ჩირადაც არ გიღირთ იმ ადამიანთა ცხოვრება და შრომა, რომლებსაც მართლა უყვართ თავიანთი მიწა-წყალი. ოფლს ღვრიან, რომ ოჯახები გამოკვებონ და ამ დროს, მათ ნაშრომს უმოწყალოდ ანადგურებს ვინ იცის, რა გზით შემოსეული ე.წ. ფაროსანები.
რას აკეთებთ გარემოს დაცვის სამინისტრო ან რაიონული თვითმმართველობები? გძინავთ? არ გეცოდებათ სოფლად დარჩენილი ერთეულნი, რომლებსაც ზამთრის გატარება თავიანთ ჭერქვეშ შეხიზნულ, ამ საშინელ არსებებთან ერთად მოუწევთ?..
დემოკრატიული საქართველოს მესვეურნო, მთავრობის წარმომადგენლებო, ჩინოვნიკებო და დიდებულნო ამა სოფლისავ, მიხედეთ სოფლებს, მოეშვით ერთმანეთის სამკვდრო-სასიცოცხლო შუღლს, მტრობას; დაივიწყეთ საკუთარი განდიდების ამბიციები და დაიცავით ის სოფლები და სოფელში მცხოვრები ადამიანები, რომელთა გარეშეც "კაპიკია" ჩვენი ფასი.
სოფელი სიძლიერეა ჩვენი ქვეყნის. ეს საშინელი მწერი, რომელიც ასე ანადგურებს თხილის მოსავალს, განა, ადამიანის ჯანმრთელობაზე ზეგავლენას არ მოახდენს? თუმცა, ეს ვის გედარდებათ? საკუთარ სასახლეებში, კაბინეტებში, დაბურულმინებიან მანქანებში ჩაკეტილებს, თვალით გინახავთ ეს მწერები? სამართალი რომ იყოს, ამ მწერებმა თქვენს სახლებსა და კაბინეტებში უნდა გამოიზამთრონ და იქნებ მაშინ მაინც გაატოკოთ თავები და ხელი მათ მოსასპობად.
დაბოლოს, ამდენი არასამთავრობო ორგანიზაციაა, ადამიანთა უფლებების დამცველები და საინტერესოა, მათი სამუUშაო დღის რეჟიმი მხოლოდ ქალაქის პირობებს ექვემდებარება? არ გცალიათ, რა თქმა უნდა, სოფლისთვის, მერე კი ატეხავთ კივილსა და აჟიოტაჟს, როცა სოფლის მიწები "კაპიკებად" ხელში უვარდებათ ჩინელებს, თურქებს, არაბებსა თუ სხვა ერის წარმომადგენლებს. ქართველები კი, ყიდიან და გარბიან! იცლება სოფლები, იცლება საქართველო და არსად ჩანს მზრუნველი ხელი, მოსიყვარულე გული, რომ მცირედი ყურადღების ფასად ამოასუნთქოს სოფელიცა და ქართველი ხალხიც.
არის სადმე ისეთი ორგანიზაცია და მთავრობიდან ვინმე, ვინც შეებრძოლება ამ პრობლემას? გაიღვიძეთ, გადაარჩინეთ იმერეთის და სხვა რეგიონების ლამაზი ბუნება. მიხედეთ სოფლებს და არ მოგიწევთ ხმების თხოვნა მოსახლეობისთვის.
დღეს სოფელს აქა-იქ აღვიძებს მამლის ყივილი, ძაღლის ყეფა, ადამიანთა მხიარული გადაძახილი, მაგრამ მაინც ისეთი სიმშვიდე, ისეთი სითბო და სიყვარული აქვთ იქ დარჩენილებს, რომ მინდა, ღმერთს ხმამაღლა შევღაღადო: დიდხანს, დიდხანს იცოცხლეთ ჩემო მეზობლებო, ამა სოფლისა და თქვენი კარ-მიდამოს სადიდებლად და საარსებოდ.
იცით, სოფელში რა მძიმე პირობებში ცხოვრობენ? და მაინც, გულები სითბოთი და სიყვარულით აქვთ სავსე!"
P.s. "გზა" გაძლევთ შანსს, თქვენც გახდეთ ჩვენი რესპონდენტი! თუ ფიქრობთ, რომ სხვებისგან რაიმეთი გამოირჩევით ან საკუთარი საინტერესო თავგადასავლის მოყოლა გსურთ, თუ სურვილი გაქვთ ვინმეს სიყვარულში გამოუტყდეთ ან სულაც, სოციალურ პრობლემებზე საკუთარი აზრი დააფიქსიროთ, მაშინ მოგვწერეთ ტელეფონის ნომერზე: 5(58) 25.60.81 ან მეილზე: lika.qajaia@gmail.com
ლიკა ქაჯაია